De afgelopen jaren is BoerenNatuur met collectieven aan de slag gegaan met kennisontwikkeling in kenniskringen via het LifeIP All4Biodiversity-project. De uitdaging die nu voorligt is dat de kennisontwikkeling opgepakt wordt met en door deelnemers van agrarische collectieven.
Naar aanleiding hiervan is Collectief Rivierenland bezig een aantal studiegroepen op te richten, waaronder de studiegroep Duurzaam Bodembeheer. Het doel is om kennis te delen met deelnemers, veelal boeren.
Op vrijdag 16 februari vond de eerste bijeenkomst van dit kennistraject Duurzaam Bodembeheer plaats in Hellouw. Acht boeren uit de Tieler- en Culemborger waarden doen mee. De bijeenkomst wordt geleid door gebiedscoördinator Jan Boon en Camiel van der Burg. Camiel doet mee vanuit zijn ervaring met veranderingsprocessen in het bedrijfsleven en vanwege zijn interesse in het ANLb.
Hieronder volgt een kort verslag van deze leerzame dag:
Tijdens deze eerste bijeenkomst maken we kennis met elkaar en met het thema duurzaam bodembeheer in onze bedrijven. Alle deelnemers hebben hun bedrijf op rivierklei, dit geeft een gezamenlijke basis.
We delen inzichten en goede praktijken. Ook bepalen we met elkaar de insteek van de overige bijeenkomsten, die deels buiten in het veld plaats vinden. De praktijk van de bodem op onze bedrijven staat centraal. Iedere deelnemer kan daarvoor een casus uit het eigen bedrijf inbrengen. Bijvoorbeeld van een bodem in goede conditie of juist van een bodem met de nodige uitdagingen. Indien mogelijk bekijken we de situatie ter plekke.
Ieder groepslid werd uitgedaagd om succesvolle en minder succesvolle ervaringen uit de praktijk van duurzaam bodembeheer te beschrijven. Dit leverde direct heel veel kennisdeling op. Na de lunch gingen we naar buiten om een profielkuil te graven. We konden de beworteling en het bodemleven beoordelen, ook hebben we de bodemdichtheid gemeten. In de middag inventariseerden we de vragen die leefden om de volgende 3 bijeenkomsten gericht in te kunnen vullen. Al met al een leerzame en nuttige bijeenkomst. We zien uit naar de volgende keer!
Tweede bijeenkomst kennisdeling Duurzaam Bodembeheer
Op 15 maart vond de tweede bijeenkomst van het kennistraject Duurzaam Bodembeheer plaats. We waren welkom op twee bedrijven van deelnemende boeren. Onder het genot van een bak koffie bespraken we de thema’s en vervolgens gingen we het veld in. In 3 groepen beoordeelden de deelnemers de bodem. Eén groep beoordeelde de waterhuishouding; de infiltratiesnelheid werd gemeten en de diepte van het grondwater werd onderzocht, daarbij werden ook de lagen van het profiel boven elkaar gelegd. Eén groep onderzocht het bodemleven en de beworteling. De laatste groep bekeek de structuur en onderzocht verdichting. Uiteindelijk werden alle kuilen langsgegaan en werd door elke groep een advies uitgebracht aan de boer. We hebben genoten van de goede sfeer, het praktische leren met elkaar en de humor. Met dank aan alle deelnemers kijken we terug op een geslaagde dag.
Derde bijeenkomst kennisdeling Duurzaam Bodembeheer
Acht boeren uit de Tieler- en Culemborger waarden doen mee aan een vierdaags kennistraject over duurzaam bodembeheer. In dit kennistraject leren boeren over de effecten van bemesting en organische stof op de bodem en welke zinvolle stappen zij kunnen zetten om hun bodem beter bestand te maken tegen droge zomers.
Externe sprekers en praktisch bodemonderzoek
Op vrijdag 12 april vond de derde bijeenkomst van dit kennistraject plaats in Deil. Twee deelnemers brachten ieder een casus in over hun eigen bodem en ontvingen ons op hun bedrijf. Maar niet alleen dat. Bijzonder was dat zij zelf externe sprekers uit hebben genodigd om een lezing te geven. Het was vervolgens aan de deelnemers zelf om in het veld de bodem te onderzoeken en advies uit te brengen aan de boer.
Zo werkten we in de ochtend met de vraag “hoe kan ik beter inspelen op droogte en afschaffing van derogatie”. Hans van Beuzekom ontving ons op zijn bedrijf en had op zijn perceel een bodemmonster laten onderzoeken door Eurofins. Karst Brolsma, bodemkundig specialist bij Eurofins verzorgde daarom de inleiding. Karst gaf het inzicht mee om bij het kiezen van bemesting altijd te redeneren vanuit de plant en de bodem. Wat heeft de plant nodig en wat kan de bodem zelf al aan voedingsstoffen leveren?
Buiten namen we de proef op de som. Eén groep onderzocht het bodemleven, één groep de organische stof en beworteling en één groep beoordeelde de verhouding lucht, water, organische stof en minerale delen en onderzocht de aanwezige verdichting. Alle kuilen werden gezamenlijk langsgegaan en iedere groep bracht advies uit aan de boer. De boer vertelde tenslotte met welke adviezen hij aan de slag wil gaan.
Kruidenrijk grasland en ruige mest
In de middag ontving Jan Verkou ons op zijn bedrijf. Jan gaf de deelnemers een kijkje achter de schermen in de luzerne teelt en deelde zijn ervaring op het gebied van botanisch en productief kruidenrijk grasland. Goed zichtbaar was het effect van jarenlang werken met ruige stromest: de bodem op het bedrijf van Jan zat vol bodemleven, was mooi luchtig en had zichtbaar een hoog gehalte aan organische stof.
Gerard Bleuming en Bas Sinnema, teeltadviseurs van ten Brinke namen de deelnemers mee in de achtergronden van kruidenrijk grasland en bespraken de belangrijkste trends op het gebied van bemesting. Een gezond bodemleven voor een vruchtbare grond vormde de rode draad in hun verhaal. Een rode draad waar niet alleen de gewassen van de boer, maar ook de weide- en akkervogels van profiteren.