Om de beurt laten vier verschillende machines het doorzaaien van grasland met een kruidenrijk mengsel zien. Met zijn allen kijken we hoe de zaden in de grond worden gewerkt. Dat verschilt inderdaad per machine.
Studiegroepen
De afgelopen jaren is BoerenNatuur met collectieven aan de slag gegaan met kennisontwikkeling in kenniskringen via het LifeIP All4Biodiversity-project. De uitdaging die nu voorligt is dat de kennisontwikkeling opgepakt wordt met en door deelnemers van agrarische collectieven.
Naar aanleiding hiervan is Collectief Rivierenland bezig een aantal studiegroepen op te richten, waaronder de studiegroep Kruidenrijk grasland en maïs. De studiegroepen Duurzaam Bodembeheer, Vogelakkers en Graslandbeheer Noordelijke Maasoevers zijn al eerder gestart, zie https://collectiefrivierenland.nl/bijeenkomsten-kennisdeling-duurzaam-bodembeheer/ en https://collectiefrivierenland.nl/de-veldleeuwerik-in-de-vogelakkers/ en https://collectiefrivierenland.nl/bijeenkomst-kennisdeling-graslandbeheer-noordelijke-maasoevers/ . Het doel is om kennis te delen met deelnemers, veelal boeren.
Studiegroep Kruidenrijk grasland en maïs Lingestreek
Eind augustus zijn we aanwezig op de 2e bijeenkomst van het studietraject over kruidenrijk grasland. In totaal worden 4 bijeenkomsten in het gebied van ANV Lingestreek gehouden. De vorige studiedag vond in juli plaats op een biologisch melkvee- en akkerbouwbedrijf op Marienwaerdt in Beesd. Toen is gezamenlijk afgesproken wat we willen gaan doen in het traject van de studiegroep.
Tijdens de 1e studiedag is Gerard Meuffels van M-ARC (Meuffels – Agro, Research & Consultancy) ingegaan op de uitdaging hoe een goed productief kruidenrijk grasland te krijgen. Na 2 à 3 jaar vergrassen de percelen vaak en is het lastig om de kruiden te behouden. Daarnaast wordt ingegaan op de vraag hoe je de mais onkruidvrij kunt houden zonder gewasbeschermingsmiddelen.
De 2e bijeenkomst op donderdagmiddag 29 augustus staat in het teken van het doorzaaien van kruidenrijk grasland. We zijn welkom op boerderij Opneij van de familie Tomassen-Vrugteman in Randwijk. Arnaud en Franka vertellen over hun bedrijf. Ze zijn al een hele tijd biologisch en houden 60 koeien op ca. 110 ha. Ook hebben ze natuurgrond in beheer.
Pedro Janssen van het Louis Bolk Instituut vertelt over hun onderzoek en ervaringen met het inzaaien en beheren van productief kruidenrijk grasland en over de zaadmengsels. Direct komen al interessante vragen van de deelnemers. Eén van de vragen is: hoe kun je vergrassen voorkomen en hoe zaai je het perceel door? Sommige kruiden hebben een beperkte levensduur, dus zijn na een paar jaar weg. Die zou je dus bij kunnen zaaien. We leren dat doorzaaien altijd moeilijker is dan opnieuw inzaaien, vooral vanwege concurrentie van grassen. Wat ook belangrijk is bij doorzaaien is de machine die gebruikt wordt, het hele management van het grasland en de timing. Advies is ook te vinden in de Handleiding Productief Kruidenrijk Grasland van Louis Bolk Instituut: https://louisbolk.nl/publicaties/handleiding-productief-kruidenrijk-grasland
In deze handleiding wordt ingegaan op hoe je productief kruidenrijk grasland inzaait en beheert. Dit is namelijk moeilijker dan bij alleen gras, en veel ondernemers lopen tegen uitdagingen aan in het beheer. Deze handleiding geeft handvatten en ook valkuilen worden benoemd. Productief kruidenrijk grasland kan veel kansen bieden voor de melkveehouderij. Het is iets waar veel ondernemers mee aan de slag kunnen om duurzamer te worden, terwijl er vaak geen extra kosten mee gemoeid zijn. Het is daarvoor zinvol om in te duiken en te bepalen of het ook voor jouw bedrijf de moeite waard is.
Demo
In het land staan al vier mooie machines klaar voor de demo. We gaan twee stukken doorzaaien, een pas gemaaid grasland en een perceel dat gemaaid en extra bewerkt is met de bio-wiedeg. Alle vier machines zaaien twee banen op allebei de stukken. Ze rijden één voor één zodat we kunnen zien hoe het gaat en hoe de zaden de grond in worden gewerkt. Bij dit experiment zaaien we in totaal 30 kg/ha: 15 kg kruiden + 15 kg gras.
Machines 1, 2 en 4 maken met behulp van schijven een geultje in de grond waar het zaadje in valt. Bij sommige machines wordt het geultje ook weer dichtgemaakt. Zo blijft het zaadje beschermt. We zien dat met machine 2 het zaadje meer verstopt zit onder het geultje dan met machine 1. Het geultje wordt als het ware dicht gevouwen. Machine 4 schraapt eerst een stukje grond af en maakt dan het geultje en stopt de zaadjes erin. Machine 3 blaast de zaden over de grond en rolt ze dan aan.
De leveranciers, loonwerkers en tractorchauffeurs vertellen tijdens de demo over hun ervaringen met de machines. Machines 1 en 4 zijn van Vredo, zie ook https://www.vredo.com/ De 1e machine die in actie komt is een traditionele doorzaaimachine met een dubbel schijven systeem. De schijven maken een geultje waar het zaad in komt. We hebben een primeur om machine 4 in actie te zien. Het is een prototype van Vredo die hier getest wordt. De machine heeft twee rijen schijven. De machine heeft veel opties en mogelijkheden en kan breed ingezet worden voor allerlei werkzaamheden waaronder het doorzaaien van grasland.
De 2e machine die zijn banen trekt is van Novag. Deze machine heeft veel gewicht, wat nodig is op de klei om een constante zaaidiepte te kunnen houden. De zaden kunnen apart in de zaadbak. De 3e machine blaast de zaden over de grond en rolt ze dan aan. De voorkeur heeft het om een voorbewerking in dezelfde werkgang te doen, bijvoorbeeld met de wiedeg.
Wat hebben we geleerd?
Om goed te kunnen doorzaaien is het nodig om de kruiden het beste uitgangspunt te geven en de concurrentie van de grassen zo klein mogelijk te maken. De kruiden kunnen geholpen worden door het gras zo kort mogelijk af te maaien voorafgaand aan het doorzaaien. Ook is wiedeggen na maaien aanbevolen.
Het ideale zaaimoment is het najaar, dan is er meer dauw en is de grond vochtiger. Afhankelijk van de weersomstandigheden kan van half augustus t/m oktober doorgezaaid worden. Kruiden hebben vaak fijne zaden die ondieper gezaaid hoeven te worden dan grassen. Dus moet er een compromis gevonden worden over de zaaidiepte van verschillende soorten in een mengsel.
Terugkomdag
Veel belangstelling voor deze studiemiddag met demo, ca. 30 bezoekers kwamen naar Randwijk, waaronder de 8 deelnemers van de studiegroep. In september en oktober zijn de volgende bijeenkomsten van de studiegroep gepland. In september vindt een excursie buiten de regio plaats. In oktober wordt een terugkomdag georganiseerd op boerderij Opneij om te kijken welke kruiden op zijn gekomen na het doorzaaien. Dan kunnen we zien of er verschillen zijn tussen de twee percelen en tussen de vier machines. We zijn benieuwd!